Asynchroniteit

De ontwikkeling van een kind loopt normaal gesproken synchroon. Daarmee wordt bedoeld dat de leeftijd van een kind past bij het lichamelijke, cognitieve, sociale en emotionele niveau. Als een ander het kind ziet, dan weet die persoon in welk 'hokje' dit kind hoort. Een kind van een jaar of acht is ongeveer 1.35m lang, kan een bal gooien en vangen, kent de basis van rekenen en taal, heeft vriendjes om buiten te spelen en vindt sommige dingen nog spannend, maar hij begint te leren relativeren. 

Een uitzonderlijk begaafd kind ontwikkelt zich asynchroon. Dat wil zeggen dat zijn kalenderleeftijd niet past bij zijn cognitieve, sociale, lichamelijke en/of emotionele niveau. Als ik kijk naar mijn eigen kind, dan zo ik het als volgt verdelen:

• Kalenderleeftijd: 8 jaar
• Cognitieve leeftijd: 13 jaar
• Sociale leeftijd: 11 jaar
• Lichamelijke leeftijd: 8 jaar
• Emotionele leeftijd: 8/9 jaar

Er zit dus een behoorlijk verschil tussen de verschillende leeftijden, allemaal in één kind. Dat maakt het voor het kind zelf lastig, maar ook voor de omgeving. Die wil hem namelijk in het 'standaard' hokje van een achtjarig kind plaatsen (voor zover een standaard hokje bestaat). De ander kan mijn kind dan onderschatten, of te kinderlijk aanspreken. 

Mijn zoon heeft vaak de mooiste ideeën in zijn hoofd. Dat is die cognitieve leeftijd van hem. Het lukt hem echter niet altijd om deze goed uit te voeren. Hij kan niet zo mooi tekenen als hij zou willen, dat komt door zijn lichamelijke leeftijd. Of hij wordt boos omdat het niet lukt (de emotionele leeftijd), waardoor hij kapot maakt waar hij mee bezig was. Hij wil graag mee sporten met de kinderen waar hij graag mee omgaat (sociale leeftijd), maar hij kan niet zo goed voetballen als de rest (lichamelijke leeftijd). Zo loopt alles door elkaar en dat maakt het lastig.

Thuis heb ik, een jaar geleden, de uitleg gegeven over 'leeftijd' en 'lijftijd'. Mijn zoons lijf is pas acht jaar oud, maar zijn hoofd is een stuk ouder. Hierdoor begreep hij zelf wat beter hoe hij in elkaar zit en waarom hij soms niet past bij de omgeving. Of waarom ik vind dat hij sommige spelletjes best al mag spelen, ondanks dat hij nog geen 12 jaar is (hij houdt van regels, dus hij houdt ook graag leeftijdsgrenzen aan). Met elkaar besloten we dat hij mocht beginnen met kijken van de films van Harry Potter, toen hij zeven jaar was. Per film besloten we of het goed ging, of dat zoon het te spannend begon te vinden. Hij kan zichzelf nu goed inschatten en weet wat hij durft en wat niet. Ik vind het belangrijk om hem daarbij te betrekken. 

Uiteraard blijf ik de ouder en maak ik af en toe een beslissing waar zoon het niet mee eens is. Dan gaat het bijvoorbeeld over een spelletje op de Switch of de iPad, waarvan ik vind dat het te gewelddadig is of te eng. Meestal wordt zoon dan even boos, maar later begrijpt hij het wel. We spreken dan ook een datum af, waarop we het opnieuw bekijken. Ik houd me daar dan aan, want dat vindt hij belangrijk.

Asynchrone ontwikkeling kan niet worden gecorrigeerd! Het is nu eenmaal iets waar deze kinderen mee te maken hebben. Het is vooral aan jou als ouder om er op een goede manier mee om te gaan. Als je kind in tranen uitbarst of een woede-uitbarsting krijgt, realiseer je dan dat dit hoort bij de emotionele leeftijd van je kind en niet bij de cognitieve leeftijd. Op zo'n moment van grote emotie, heeft je kind eigenlijk alleen een knuffel nodig, onvoorwaardelijke steun van jou. 
Ook kan een kind psycho-educatie over zichzelf goed gebruiken. De omgeving reageert vaak niet op een helpende manier. Het is belangrijk om aan je kind uit te leggen dat het niet zijn schuld is, maar dat het aan het hokjesdenken van de omgeving ligt. Jouw kind is perfect zoals het is, de rest moet daarmee leren omgaan. Je kunt school en familie hierover psycho-educatie geven, zodat ze beter reageren op je kind, maar je kunt niet de hele wereld veranderen. Ben je daarvan bewust en steun je kind in wie hij is.